Author Archives: Daniel Majchrzycki

Od 1 lipca 2024 r. agrowoltaika, która łączy produkcję rolną z produkcją energii elektrycznej została oficjalnie zapisana w ustawie nr 334/1992 Dz. U. o Funduszu Ochrony Ziemi Rolnej.

Znowelizowana ustawa w art. I, pkt. 32, par. 8a definiuje agrowoltaikę jako obiekt rolniczy do produkcji energii elektrycznej dla rolnictwa. W ustawie wskazano, że produkcja energii elektrycznej przez agrowoltaikę jest działalnością uzupełniającą w stosunku do produkcji rolnej, a wytworzona energia będzie przede wszystkim wykorzystywana do obniżenia kosztów energii w gospodarstwie. Nowelizacja ustawy przewiduje możliwość montażu agrowoltaiki na gruntach rolnych, w szczególności w gospodarstwach sadowniczych i chmielarskich. Głównym celem rozwoju agrowoltaiki jest wzmocnienie samowystarczalności żywnościowej oraz niezależności energetycznej czeskich gospodarstw rolnych. Dlatego stworzono odpowiednie warunki prawne, żeby jednocześnie wykorzystywać grunty rolne do produkcji żywności i produkcji energii elektrycznej, zgodnie z warunkami określonymi przez prawo na ponad 70 tys. hektarach.

Ochrona gruntów rolnych

Rocznie w Czechach około 700 ha gruntów rolnych zmienia przeznaczenie i jest wykorzystywane pod budowę domów, zakładów produkcyjnych oraz obiektów magazynowo-spedycyjnych. Około 40% to grunty o najwyższej klasie. Dzięki nowelizacji aktu prawnego najwyższej jakości grunty rolne będą lepiej chronione przez prawo. Ustawa nr 334/1992 Dz. U. o Funduszu Ochrony Ziemi Rolnej wprowadziła zakaz wykorzystywania do celów komercyjnych wysokiej jakości gruntów rolnych o powierzchni większej niż jeden hektar. Wprowadzono również zakaz wykorzystywania takich gruntów w celu budowy farm fotowoltaicznych. Wg ministra środowiska Petra Hladíka, w Czechach jest najwięcej hal w Europie Środkowej, w przeliczeniu na liczbę mieszkańców. W Czechach na 1000 mieszkańców jest 1100 m2 hal, w Polsce 757 m2, a na Słowacji 630 m2. Natomiast ponad 13000 hektarów terenów poprzemysłowych leży odłogiem i nie jest w żaden sposób wykorzystywane.

Plan zagospodarowania przestrzennego i dekret wykonawczy

W znowelizowanym ustawodawstwie nie wprowadzono zmian w planach zagospodarowania przestrzennego. Agrowoltaika jest obiektem dla rolnictwa, dlatego można umieszczać systemy agrowoltaiczne na terenach rolniczych w ramach planów zagospodarowania przestrzennego. Warunkiem jest zgodność z „charakterem terenu” gdzie agrowoltaika ma być instalowana.

Dekret wykonawczy który określa m.in. wymagania techniczne dla systemów agrowoltaicznych oraz rodzaje dozwolonych upraw jest jeszcze w opracowaniu, jednak nie stanowi to przeszkody do rozpoczęcia prac projektowych. Dekret wykonawczy określa również inne parametry techniczne systemu agrowoltaicznego i jest zbliżony do niemieckiej normy DIN SPEC np. 2,1 m wysokości dla poziomych systemów APV; 6 m jako minimalna odległość między pionowymi rzędami.

Dla Czech jest to bardzo ważny krok zarówno w zakresie ochrony wysokiej jakości gruntów rolnych jak i wdrażaniu innowacyjnych OZE do rolnictwa. Podpisana przez prezydenta ustawa umacnia pozycje Czech jako kraju zaangażowanego w zrównoważony rozwój oraz ochronę zasobów naturalnych. Sukcesywny rozwój agrowoltaiki zwiększy moc OZE w Czechach, zwiększając jednocześnie niezależność energetyczną i ochroni gleby przed erozją, poprawiając mikroklimat roślin.

Źródło:

www.solarninovinky.cz

www.hrad.cz

Solar Power Europe

Czech Solar Association

Zdjęcie: Raysol PV

W 2023 r. chorwacki rząd przyjął ramy prawne dotyczące wdrażania agrowoltaiki. Z punktu widzenia procedur administracyjno-prawnych uchwalone przepisy czynią agrowoltaikę bardziej dostępną dla inwestorów niż standardowa fotowoltaika.

Zgodnie z przepisami, agrowoltaika może być instalowana na terenach określonych jako grunty rolne, nieużywane działki oraz miejsca, w których znajdują się wieloletnie plantacje, w tym winnice i gaje oliwne. Nowe przepisy zezwalają każdemu rolnikowi na zainstalowanie systemu agrowoltaicznego na własnej ziemi. „Nastąpiła zmiana nastawienia wśród rolników, gdy dowiedzieli się więcej o potencjale agrowoltaiki w zakresie optymalizacji plonów i obniżenia rachunków za energię elektryczną. Otrzymujemy informacje z Ministerstwa Rolnictwa, że rośnie ​​zainteresowanie agrowoltaiką,” podkreśliła Maja Pokrovac dyrektorka w chorwackim stowarzyszeniu odnawialnych źródeł energii OIE Hrvatska.

Ramy prawne regulujące zasady montażu agrowoltaiki w Chorwacji zostały uwzględnione w niniejszych aktach prawnych:

1. Konkluzja rządu Republiki Chorwacji z dnia 8 września 2022 r.
2. Ustawa o planowaniu przestrzennym.
3. Rozporządzenie ws. kryteriów przeprowadzenia przetargu publicznego na wydanie pozwolenia energetycznego.
4. Rozporządzenie ws. wspierania wytwarzania energii elektrycznej z OZE i wysokosprawnej kogeneracji.
5. Rozporządzenie ws. prostych i innych budynków oraz obiektów budowlanych.
6. Ustawa o gruntach rolnych.

Opublikowany raport pt. „Badanie potencjału wykorzystania energii słonecznej w rolnictwie oraz słodkowodnej akwakulturze Chorwacji” w znacznym stopniu przyczynił się do poznania agrowoltaiki przez rolników. Dzięki badaniom sektorowym, raport kompleksowo określił potencjał agrowoltaiki w Chorwacji, dokonano analizy modeli finansowania i potencjału inwestycyjnego. Ponadto podjęto próbę oszacowania mocy agrowoltaiki oraz uwzględniono kwestie techniczne niezbędne przy implementacji agrowoltaiki. Badanie zostało sfinansowane przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, a zrealizowane przez czołowych chorwackich ekspertów branżowych.

Konkluzja rządu Republiki Chorwacji z dnia 8 września 2022 r.

W konkluzji rządu Republiki Chorwacji określono celowość prac tj. przyspieszenie i ułatwienie budowy elektrowni fotowoltaicznych na obszarach do tego przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego oraz umożliwienie budowy elektrowni fotowoltaicznych na terenach, gdzie plany zagospodarowania przestrzennego wprost tego nie zabraniają. Głównym zadaniem była nowelizacja przepisów prawnych i subprawnych (przede wszystkim ustawy o planowaniu przestrzennym). Organami właściwymi były: ministerstwo gospodarki oraz ministerstwo gospodarki przestrzennej, budownictwa i mienia państwowego.

Ustawa o planowaniu przestrzennym.

W art. 3 ust. 1 pkt. 34 chorwackiej ustawy o planowaniu przestrzennym zdefiniowano elektrownie agrowoltaiczne jako:

Obszary wyznaczone na dowolnym poziomie planu zagospodarowania przestrzennego jako obszary rolne, na których są trwałe (wieloletnie) uprawy rolne zarejestrowane w rejestrze użytkowania gruntów rolnych (ARKOD) lub montaż elektrowni agrowoltaicznych w powiązaniu z istniejącymi uprawami rolnymi, szklarniami lub tunelami foliowych w celu rozwoju działalności rolniczej przy zachowaniu przeznaczenia gruntów rolnych, z wyjątkiem parków narodowych i parków przyrody.

Ponadto wskazano, że warunkami niezbędnymi do budowy instalacji agrowoltaicznych są: osiąganie celów działalności rolniczej; rejestracja obszarów rolnych w rejestrze użytkowania gruntów rolnych ARKOD, uprawa trwała (wieloletnia), grunty rolne.

Rozporządzenie ws. kryteriów przeprowadzenia przetargu publicznego na wydanie pozwolenia energetycznego.

W rozporządzeniu wskazano, że nie ma konieczności przeprowadzania przetargu publicznego na wydanie pozwolenia energetycznego dla elektrowni agrowoltaicznych, co jest istotnym udogodnieniem dla inwestorów. Wniosek o wydanie pozwolenia energetycznego składany jest do Ministra Gospodarki Republiki Chorwacji, wraz z załącznikami:

1. Założenie trwałej (wieloletniej) uprawy rolnej, która została wpisana do rejestru ARKOD lub
2. Informacja o lokalizacji uprawy rolnej, szklarni lub foliowego tunelu
3. Dołączenie innej niezbędnej dokumentacji (wskazanej przez ministerstwo)

Rozporządzenie ws. wspierania wytwarzania energii elektrycznej z OZE i wysokosprawnej kogeneracji.

W art. 4, par. 1, pkt. 24 „Rozporządzenia w sprawie prostych i innych budynków oraz obiektów budowlanych” za budynki proste uznano elektrownie fotowoltaiczne i agrowoltaiczne o mocy do 10 MW. Warunkiem są uregulowane stosunki majątkowe oraz potwierdzenie głównego projektu elektrowni fotowoltaicznej lub agrowoltaicznej.

Według chorwackiego operatora systemu dystrybucyjnego HEP ODS, energetyka wodna odpowiada za około 50% produkcji energii elektrycznej, energetyka wiatrowa odpowiada za około 14%, a energetyka słoneczna pod koniec czerwca 2023 r. stanowiła ok. 2% w miksie energetycznym Chorwacji.

Potencjał chorwackiej agrowoltaiki określono obliczając dostępną powierzchnie dla roślin uprawnych i hodowli zwierząt w podziale na sektory rolnictwa tj.: uprawa winorośli, uprawa owoców, uprawa ziół i roślin leczniczych, użytki zielone i hodowla zwierząt oraz akwakultura słodkowodna. Wg wyliczeń chorwackiego stowarzyszenia wykorzystując tylko 5% gruntów do zastosowania agrowoltaiki, Chorwacja może zyskać między od 2,8 do 4,7 GW w energetyce słonecznej.

—

Na podstawie: www.oie.hr i Solar Power Europe

Zdjęcie: oie.hr

Korzyści z synergii rolnictwa i fotowoltaiki pozwalają widzieć w Agro-PV coś więcej niż tylko kolejną możliwość lokalizowania paneli słonecznych. Agrowoltaika może stać się odpowiedzią na potrzeby rolników w dobie kryzysu klimatycznego i rosnących wymagań związanych z redukcją emisji gazów cieplarnianych. Czy Polska ma warunku do jej rozwoju i jak można połączyć produkcję energii z tradycyjną działalnością rolniczą – o tym rozmawiali eksperci podczas Konferencji Agrowoltaika. Nowoczesne rolnictwo napędzane energią słońca, która odbyła się 15 listopada w Warszawie.

Koncepcję łączenia w jednym miejscu produkcji rolnej z produkcją energii ze słońca po raz pierwszy została opracowana w latach 80. ubiegłego wieku w niemieckim Instytucie Fraunhofera. Ale większego tempa rozwoju Agro-PV nabrało dopiero po 2004 roku, wraz z rozwojem technologii fotowoltaicznych, w Japonii – kraju, w którym każdy skrawek terenu jest wyjątkowo cenny. Zainteresowanie technologiami pozwalającymi podwójnie wykorzystać grunty pojawiło się szybko także w Europie. Według działającego przy Komisji Europejskiej Joint Research Centre sama agrowoltaika może przekroczyć cele UE w zakresie fotowoltaiki na rok 2030, a pokrycie zaledwie 1% użytkowanych użytków rolnych systemami Agro-PV mogłoby zapewnić moc 944 GW. Dla porównania dzisiejsza moc zainstalowana fotowoltaiki w Polsce, według danych ARE na koniec sierpnia br., to 14,859 GW.

Polska, jako kraj z dużym obszarem powierzchni rolnej i dobrym poziomem nasłonecznienia, mogłaby skorzystać na rozwoju projektów Agro-PV.

Instalacja modułów fotowoltaicznych nad lub obok upraw czy na terenie hodowli zwierząt gospodarskich pozwala na bardziej efektywne, bo podwójne wykorzystanie tego samego terenu. Dzięki panelom można też znacznie ograniczyć stosowanie folii plastikowych, materiałów o krótkiej żywotności, których instalacja i wymiana co kilka lat jest kosztowna, czasochłonna i nieekologiczna. Jednocześnie produkowana energia z fotowoltaiki może pokryć zapotrzebowanie gospodarstwa na prąd i zmniejszyć koszty działalności.

„Najważniejsze w agrowoltaice są kwestie bezpieczeństwa żywnościowego i energetycznego. Patrząc na zagrożenia, które widzimy w sąsiednim kraju, widzimy, że energetyka rozproszona jest dużo bezpieczniejsza niż scentralizowana. Ale produkcja energii to wartość dodana, bo AgroPV może poprawiać warunki produkcji rolnej. Zmiany klimatyczne to nie abstrakcja, to już widać – mówił Senator Waldemar Pawlak, otwierając Konferencję Agrowoltaika – nowoczesne rolnictwo napędzane energią słońca.

Wraz z postępowaniem zmian klimatycznych coraz częstsze jest występowanie niekorzystnych zjawisk pogodowych, takich jak susze, fale upałów, grad, gwałtowne i ulewne deszcze. A panele PV instalowane nad uprawami, pomagają osłonić je przed tymi niepożądanymi czynnikami atmosferycznymi.

„Za nami najgorętszy październik w historii pomiarów, a ostatnie 12 miesięcy było najcieplejsze w okresie ostatnich 125 tys. lat” – mówił Jochen Hauff, dyrektor ds. strategii korporacyjnej, polityki energetycznej i zrównoważonego rozwoju, BayWa.re, Wiceprezes SolarPower Europe.

Polska potrzebuje nowych regulacji, aby dogonić inne kraje, które już wspierają finansowo producentów rolnych w tworzeniu instalacji agrowoltaicznych.

„Obecnie rozwój agrowoltaiki blokowany jest przez przepisy nakazujące wyłączenie gruntów z produkcji rolniczej, gdy na terenie zamontuje się panele” – tłumaczyła Anna Pawłowska, Radca Prawny z Clifford Chance.  Traktowanie instalacji Agro-PV na równi z klasycznymi instalacjami fotowoltaicznymi nie uwzględnia i nie promuje ich dodatkowego, rolniczego potencjału. „Dobrą wiadomością jest to, że w energetycznej legislacji dużo się teraz dzieje, co daje nadzieję na zmiany” – dodała Anna Pawłowska.

Konferencja Agrowoltaika – nowoczesne rolnictwo napędzane energią słońca odbyła się 15 listopada w Warszawie. Partnerami Konferencji byli: ABO Wind, ALSEVA, BayWa r.e., CORAB, Clifford Chance, Energy5, EC Group, Greenvolt Power, Fundacja Kwietna, Kelfield, TPA Poland, VSB, UNITe.

Rozwój Agro-PV to więcej niż nowa ścieżka dla sektora słonecznego. To droga do zrównoważonej i konkurencyjnej gospodarki, dzięki integracji produkcji czystej energii z produkcją żywności. Na polskim rynku działają już rodzime firmy, które są w stanie sprostać wyzwaniom technicznym związanym z budową projektów Agro-PV. Ale agrowoltaiki w Polsce wciąż nie ma, choć warunki do jej rozwoju mamy wybitne. Pierwsza w Polsce konferencja poświęcona całkowicie Agro-PV to okazja, by zdobyć rzadką na naszym rynku wiedzę i porozmawiać z ekspertami. Zapraszamy do rejestracji!

SolarPower Europe przedstawiło nową wersję publikacji Agrisolar Best Practice Guidelines, zawierającej wytyczne dotyczące wdrażania zrównoważonych praktyk rolniczych i fotowoltaicznych.

Podwójne użytkowanie gruntów odpowiada potrzebom w zakresie produkcji energii odnawialnej, jednocześnie zwiększając wartość produkcji rolnej. Zwiększa to odporność sektora rolnego na kryzysy klimatyczne, zapewniając optymalną ochronę upraw w ekstremalnych warunkach pogodowych. Inne korzyści obejmują m.in.: zwiększenie efektywności wykorzystania gruntów, zwiększenie efektywności wykorzystania wody i innych zasobów naturalnych, poprawę plonów, poprawę stanu gleby i poprawę różnorodności biologicznej. Jednocześnie rolnictwo fotowoltaiczne może pobudzić lokalną gospodarkę i wspierać rozwój obszarów wiejskich.

Przewodnik Agrisolar Best Practice Guidelines dostępny jest TUTAJ

Zapraszamy do Strefy PV podczas Targów Agro Show, które odbędą się w dniach 23-25 września 2022 r. w Bednarach pod Poznaniem. Branżę PV będą reprezentować: Huawei, Energy5, EC Group, Imefy, Kelfield, Kompania Solarna.

Międzynarodowa Wystawa Rolnicza Agro Show to wydarzenie skupiające producentów, przedsiębiorców i rolników. Obecność przedstawicieli sektora energetyki słonecznej pomoże budować relacje i pozytywny wizerunek branży – tak potrzebny, by popularyzować ideę rozwoju w Polsce agrowoltaiki.

Wysokie ceny energii, presja cenowa ze strony konsumentów powodują, że rolnicy szukają sposobów na obniżenie kosztów produkcji. Jedną z możliwości jest agrowoltaika – czyli połączenie produkcji rolnej z wytwarzaniem energii elektrycznej – mówi Ewa Magiera, Prezeska PSF. – Chcemy, wspólnie z organizacjami producentów rolnych, wypracować rozwiązania wspierające rozwój tego typu technologii. Dlatego zapraszamy wszystkich interesariuszy związanych z rolnictwem, produkcją rolną oraz z samorządami gmin wiejskich do współpracy.

Jesienią br. Polskie Stowarzyszenie Fotowoltaiki planuje publikację raportu “Agrowoltaika w Polsce. Nowoczesne rolnictwo napędzane energią słońca”, który przybliży ideę Agro-PV i korzyści płynące z jej wykorzystania.

Podczas Agro Show branżę PV będą reprezentować: Energy5, EC Group, Imefy, Kelfield, Kompania Solarna.